Przede wszystkim każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania. Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.
Natomiast odpowiadając na pytanie postawione w nagłówku podkreślić należy, iż osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności pozostawionego na uwięzi, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub Policję. Tak bowiem stanowi art. 9a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt.
W praktyce Policja tudzież straż gminna, tego typu zgłoszenia może bagatelizować i w takim wypadku wypada zwrócić im uwagę na treść przywołanego przepisu, ponieważ przyjęcie takiego zgłoszenia i podjęcie stosownych działań jest ustawowym obowiązkiem właśnie Policji, straży gminnej lub pobliskiego schroniska.
Z drugiej strony na uwadze mieć należy treść art. 125 Kodeksu wykroczeń, który stanowi, że kto w ciągu dwóch tygodni od dnia znalezienia cudzej rzeczy albo przybłąkania się cudzego zwierzęcia nie zawiadomi o tym organu Policji lub innego organu państwowego albo w inny właściwy sposób nie poszukuje posiadacza, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
Ustosunkowując
się do pytania postawionego na wstępie -
zabronionym jest trzymanie zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż
12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz
niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Długość uwięzi nie może być krótsza
niż 3 m.
Ponadto zabronionym jest:
1) wprowadzanie do obrotu zwierząt domowych na targowiskach, targach i giełdach;
2) prowadzenie targowisk, targów i giełd ze sprzedażą zwierząt domowych;
3) wprowadzanie do obrotu psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli.
Zakazy te nie dotyczą schronisk dla zwierząt oraz organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Warto nadmienić, iż zabronionym jest również rozmnażanie psów i kotów w celach handlowych. Zakaz nie dotyczy hodowli zwierząt zarejestrowanych w ogólnokrajowych organizacjach społecznych, których statutowym celem jest działalność związana z hodowlą rasowych psów i kotów.
Pamiętać także trzeba, iż również zabronionym jest nabywanie:
1) zwierząt domowych na targowiskach, targach i giełdach;
2) psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli.
Zakaz nie dotyczy nabycia psów i kotów od podmiotów prowadzących schroniska dla zwierząt oraz organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Niewielu właścicieli czworonogów zdaje sobie z tego sprawę, że zabronionym jest puszczanie psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna. Obostrzenie to nie ma zastosowania w przypadku puszczania psów na terenie prywatnym, jeżeli teren ten jest ogrodzony w sposób uniemożliwiający psu wyjście.
Zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin. Gmina nie może odławiać zwierząt bezdomnych bez zapewnienia im miejsca w schronisku dla zwierząt, chyba że zwierzę stwarza poważne zagrożenie dla ludzi lub innych zwierząt. Odławianie bezdomnych zwierząt odbywa się wyłącznie na podstawie uchwały rady gminy.
Zabrania się wykorzystywania zwierząt w widowiskach i sportach noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności zabrania się organizowania walk z udziałem byków, psów, kogutów.
Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej przemocy ze strony człowieka, której ofiarami są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania wobec zwierząt.
Ponadto kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia (jak np. smycz, kaganiec), podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany. Natomiast w przypadku zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.
Jeśli ktoś zwierzę celowo drażni lub płoszy przez co doprowadza zwierzę do tego, że staje się niebezpieczne - podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Kto na drodze publicznej pozostawia zwierzę w okolicznościach, w których może to spowodować niebezpieczeństwo lub stanowić utrudnienie w ruchu drogowym, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Kto na terenach przeznaczonych do użytku publicznego dopuszcza do niszczenia roślinności przez zwierzęta znajdujące się pod jego nadzorem - i na marginesie, jeśli na terenach przeznaczonych do użytku publicznego depcze trawnik lub zieleniec w miejscach innych niż wyznaczone dla celów rekreacji przez właściwego zarządcę terenu, podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany – zatem tabliczka „nie deptać trawnika” nie jest tylko pustym sloganem i ma za sobą art. 144 Kodeksu wykroczeń.
Nie można także w sposób złośliwy w lesie płoszyć albo ścigać, chwytać, ranić lub zabijać dziko żyjących zwierząt (poza czynnościami związanymi z polowaniem lub ochroną lasów), w przeciwnym razie sprawca podlega karze grzywny albo karze nagany. Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu.
I przede wszystkim - kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnościami związanymi z polowaniem, podlega karze grzywny albo karze nagany – o czym stanowi art.166 Kodeksu wykroczeń.
Zwierzę - nad którym ktokolwiek się znęca (tj. zadaje albo świadome dopuszcza do zadawania bólu lub cierpień) może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane:
1) schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne, lub
2) gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub
3) ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.
Decyzja podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu informacji od Policji, straży gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Niemniej pamiętać trzeba, że od takiej decyzji, przysługuje prawo wniesienia odwołania do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 3 dni od daty doręczenia decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze natomiast rozpoznaje odwołanie w terminie 7 dni.
W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, policjant, strażnik gminny lub upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjęcia decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia. Kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna.
Odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia, a także jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. Subiektywne odczucia krzywdy oraz niesprawiedliwości w tego typu sprawach są niestety niewystarczające. W związku z tym dość ważne jest zebranie stosownego materiału dowodowego w sprawie, który pozwoli sądowi definitywnie odebrać zwierzę właścicielowi i wymierzyć mu odpowiednią karę.
Karze pozbawienia wolności do lat 3 podlega ten, kto znęca się nad zwierzęciem. Jeżeli sprawca czynu działa ze szczególnym okrucieństwem podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W razie skazania za przywołane przestępstwo sąd orzeka przepadek zwierzęcia, jeżeli sprawca jest jego właścicielem. Koszty wykonania orzeczenia o przepadku zwierzęcia ponosi skazany. Sąd także może orzec tytułem środka karnego zakaz posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt.
Jeżeli sprawca popełnił przedmiotowe przestępstwo w związku z wykonywaniem zawodu, prowadzeniem działalności lub wykonywaniem czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, sąd może orzec tytułem środka karnego zakaz:
1) wykonywania wszelkich lub określonych zawodów,
2) prowadzenia wszelkiej lub określonej działalności lub
3) wykonywania wszelkich lub określonych czynności wymagających zezwolenia
– które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie.
Sąd może również orzec przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona do dysponowania nimi na podstawie towarzyszących okoliczności przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one zostać użyte do popełnienia przestępstwa.
To nie koniec przewidzianych dolegliwości. W razie skazania sąd orzeka nawiązkę w wysokości od 1000 zł do 100 000 zł na wskazany cel związany z ochroną zwierząt. Przepis ten nie daje Sądowi wyboru, w związku z czym – takowa nawiązka orzeczona będzie obligatoryjnie.
