Podług treści art. 4461 Kodeksu cywilnego - z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.
Komentowany przepis stanowi o możliwości żądania przez dziecko naprawienia tzw. szkód prenatalnych, tzn. szkód doznanych przez nie jeszcze przed urodzeniem. Naprawienia takich szkód dziecko może dochodzić po tym, jak urodzi się żywe, czyli w chwili uzyskania zdolności prawnej (J. Haberko, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2016, s. 1864).
W zakresie szkód na osobie komentowany przepis uważany jest natomiast za podstawę dla naprawienia zarówno szkód majątkowych, jak i niemajątkowych (A. Olejniczak, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 3, 2014, s. 581; W Dubis, w: E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 950; por. J. Haberko, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2016, s. 1863).
Podmiotowość taka oznacza przede wszystkim, że człowiekowi nienarodzonemu – już od chwili poczęcia – przysługuje ochrona godności, o której mowa w art. 30 Konstytucji RP (por. orz. TK z 28.5.1997 r., K 26/96, OTK 1997, Nr 2, poz. 19). Na gruncie prawa cywilnego za jej emanację uważa się – jak wiadomo – instytucję ochrony dóbr osobistych. Oznacza to, że nienarodzonemu dziecku poczętemu przysługują dobra osobiste oraz chroniące je prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym
W przypadku najpoważniejszych szkód prenatalnych, wynikających z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia dziecka, bezprawność zachowania sprawcy szkody może być wyprowadzona z przepisów prawa karnego (zob. art. 157a § 1 Kodeksu Karnego).
Jako takie powstają one przede wszystkim w związku ze zdarzeniami mającymi miejsce w czasie życia prenatalnego (np. nieudane zabiegi mające na celu przerwanie ciąży, ataki agresji skierowane przeciwko matce, a skutkujące uszkodzeniem płodu). Źródłem szkody prenatalnej mogą być także zachowania samej matki czy – szerzej – rodziców dziecka (zob. powoływane przez J. Haberko, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2016, s. 1862). Np. podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych przez przyszłych rodziców skutkujących zarażeniem chorobami wenerycznymi, a także nadużywania przez matkę alkoholu lub narkotyków oraz celowego narażenia dziecka na oddziaływanie szkodliwych czynników - może przemawiać za dopuszczalnością kierowania roszczeń odszkodowawczych przeciwko rodzicom (zob. orz. TK z 28.5.1997 r., K 26/96, OTK 1997).
Większość przedstawicieli doktryny dopuszcza możliwość dochodzenia na podstawie komentowanego przepisu naprawienia takich szkód ujawniających się w czasie ciąży, których przyczyną było działaniem (zaniechanie) mające miejsce jeszcze przed poczęciem dziecka (por. M. Safjan, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 1, 2008, s. 1303 i n.; J. Haberko, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2016, s. 1862; A. Olejniczak, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 3, 2014, s. 582).
